Nie było lekko w 2020 roku — ani artystom, którzy co prawda zyskali więcej przestrzeni twórczej, ale nierzadko zostali pozbawieni stałego dochodu, po tym jak zamknięto sale koncertowe, kluby i odwołano festiwale. Ani słuchaczom, choć w teorii zyskali więcej przestrzeni, by muzykę odbierać, zamknięci w czterech ścianach słuchali jej statystycznie mniej, gdy wyciągnięto ich poza nawias codziennego miejskiego gwaru, podróży bliższych i dalszych. Mimo wszystko zdaje się, że parszywy rok 2020 zaoferował nam muzycznie więcej niż jego odrobinę postny poprzednik. Nie nastąpiła co prawda żadna powszechna stylistyczna rewolta, ale kilku fascynujących artystów wspięło się na wyżyny twórcze, a postępująca społeczno-polityczna niestabilność, queerowa rewolucja i rosnące nierówności sprawiły, że soul znów stał się polityczny. Przed Wami 30 najlepszych albumów 2020 roku wg Soulbowl.pl.
30.
Discipline of Sun Ra
EABS
EABS / Astigmatic
Mimo, że ten rok był wyjątkowo nieowocny w podróże, sekstetowi z Wrocławia udało się wysłać nas wszystkich w kosmos. Discipline of Sun Ra to genialna dekonstrukcja nieprzebranego katalogu dźwięków jednego z najbardziej awangardowych amerykańskich muzyków jazzowych Sun Ra. Zaledwie w ciągu 40 minut udało się misternie zapakować potężny przekrój sonicznych brzmień, od mrocznych free-jazzowych improwizacji, przez międzygalaktyczne ballady, przecięcia z bardziej hip-hopowymi rytmami po taneczny funk przyszłości. A to wszystko w zaskakująco spójnej i o dziwo, przystępnej formie. — Richie Nixon
29.
Burden of Proof
Benny the Butcher
Griselda / Empire
Sukcesy projektów Tana Talk 3 i The Plugs I Met sprawiły, że Benny The Butcher zyskał ogromną sympatię nie tylko zwolenników Griselda Records, ale także ogółu fanów, zainteresowanych powrotem do łask lirycznego nurtu w hip-hopie. Naturalną koleją rzeczy było wydanie albumu, który skapitalizuje ten potencjał i sprawi, że ⅓ składu z Buffalo przebije się do mainstreamu. Burden of Proof osiągnęło ten cel głównie dzięki produkcji spod ręki zapomnianego w ostatnich latach Hit-Boya, a także gościnnym występom Rick Rossa, Lil Wayne’a czy Big Seana. Chociaż płycie można sporo zarzucić, w tym brak charakterystycznego dla Griseldy brudnego klimatu, czy chwilami dość nieaktualne brzmienie, nie można jej odmówić spójnej wizji i tego, co najważniejsze: doskonałego tekściarstwa i flow gospodarza. Benny z typową dla siebie pewnością siebie snuje mafijne fantazje, w niektórych utworach brzmiąc niemal jak młody Jay-Z. Każda minuta Burden of Proof jest pełna punchline’ów i zapadających w pamięć linijek, a wszystko to ujęte jest w ramach spójnej stylistycznej wizji i bardzo sensownym pod względem długości formacie. Nie jest to krążek wybitny ani nawet najlepszy w dyskografii Rzeźnika, ale wciąż dostarcza sporo emocji, potwierdzając, że autor doskonale adaptuje się do każdych muzycznych klimatów. — Adrian
28.
Limboland
Dornik
Dornik Music
Dornik zabiera słuchaczy do inspirowanej latami osiemdziesiątymi krainy zawieszonej między elektronicznym soulem a R&B. Na Limbolad próżno szukać odnośników lub części wspólnych z debiutu. To nie jest oczywiście wada. Wręcz zaleta, bo drugi krążek Brytyjczyka jest o niebo lepszy od pierwszego. Pościelówy zastąpione zostały aktualnymi tematami, z którymi mierzy się dzisiejsze społeczeństwo. Album jest eksploracją osobistego, politycznego i społecznego oczyszczenia, w którym obecnie znajduje się świat, jak i sam Dornik. Artysta otrząsnął się z zawieszenia, w którym utknął przez ostatnie lata i stworzył płytę, która stała się jego ucieczką od przerażających zdarzeń. Stworzył ją przede wszystkim dla innych, aby również mogli znaleźć ukojenie w muzyce. Nie prześpijcie tej płyty i wyrwijcie się z przygnębiającego letargu. — Forrel
27.
Dotyk
Renata Lewandowska
Polskie Radio / The Very Polish Cut-Outs / Astigmatic
Historia rodem z „Sugar Mana” sprawiła, że w roku 2020, po niemal 40 latach muzycznego niebytu, dostajemy album jednej z najwybitniejszych wokalistek ery polskiego big beatu. Dotyk Renaty Lewandowskiej nie jest jednak tylko zaśniedziałym reliktem innej rzeczywistości z wartościami co najwyżej skanseniarskimi, to kawał fantastycznej roboty piosenkopisarskiej w stylówce ery dzieci-kwiatów. Pojawiające się w latach świetności takiej muzyki porównania artystki do Janis Joplin czy Arethy Franklin, choć brzmią bardzo brawurowo, w kontakcie z jej solowymi nagraniami przestają trochę dziwić. Funkowe „Lato tego roku” wjeżdża na refrenie w przyjemnie psychodelizujące klimaty letniego klimatu wraz z Alibabkowymi chórkami, sensualne „Dotykiem chcę dziś poznać wszystko” to pościelowy soul najwyższej klasy, zaś szwędacza, przestylowa „Magia szos” przywodzi na myśl hippisowskie tradycje życiowej tułaczki w duchu beztroskiego rzucania się wir frywolnego dryfowania. Gdy do tego wjeżdżają puentujące płytę wątki ekologiczne („Olbrzymi twój cień”) i feministyczne („Kropelka egoizmu”) to kolana miękną. Dotyk brzmi w 2020 roku świeżo, przebojowo i nie czuć w nim kszty anachronizmu. Współczesna hipsteriada powinna się uczyć vintage dripu od stylówki Reni Lewandowskiej. — Wojtek
26.
The Greatest Misses
Baby Meelo
Polish Juke
Baby Meelo to jeden z artystów związanych z wytwórnią Polish Juke, która podjęła się karkołomnego zadania przepisania na polski język estetyczny dziedzictwa brzmień chicagowskiego ghetta. Producent zatytułował swój czwarty już w dorobku krążek The Greatest Misses, co jest gestem wyjątkowo przewrotnym, gdy przejrzymy zawartość samego wydawnictwa. To manifest doskonałego wyczucia urbanistycznego folku, zarówno spod znaku polskiej, szarej katoestetyki, jak i żywiołowego, nieprzewidywalnego miejskiego pulsu Chicago. Fuzji horyzontów udaje się dokonać bez potrzeby rozcieńczania amerykańskiej intensywności na rzecz lokalnych warunków, za to bardzo dobrze wprasowane zostają w to elementy polskiej tożsamości. I ostatecznie jest w tych wrocławskich brzmieniach coś z klimatu słonecznego ghetta! [♫ Bandcamp] — Wojtek
25.
If You Feel
Xavier Omär
RCA / Sony Music
Xavier Omär z każdym kolejnym albumem rozwija się lirycznie i muzycznie. Jego teksty są dojrzalsze, a umiejętność łączenia dźwięków jeszcze sprawniejsza. Na nowej płycie If You Fell płynnie zestawił ze sobą neo-soul, pop i hip-hop, tworząc nowe, ciekawe brzmienie. Jego produkcję i charakterystyczny wokal dopełnili zaproszeni goście Jae Stephens, Masego, Quinn Barlow i Mareba. Całość jest nastrojowa, łagodna, zmysłowa i dopracowana. If You Fell nie jest projektem, który wyróżnia się spośród innych płyt. Jednak nie tego spodziewa się Omär. Eksperymentalne R&B nie przebije się do mainstreamu, obroni się samo i dotrze do wybranego słuchacza, który w całości doceni dzieło i dokładnie wsłucha się w pulsujące nuty. — Forrel
24.
Everlasting
Sons of the James
Fresh Selects
Jeśli nazwa Sons of the James nic wam nie mówi, nic nie szkodzi. Panowie — singer/songwriter Rob Milton i producent/muzyk DJ Harrison — dopiero od kilku miesięcy wydają muzykę pod tym szyldem. Zainspirowani gospel i brzmieniem klasycznych soulowych produkcji kolektywu Soulquarians z przełomu milenialnego, postanowili wziąć sprawy w swoje ręce i stworzyć wspólny krążek jako Sons of the James. To duchologiczna wyprawa do jądra neo-soulowej wrażliwości i stylistyki, czerpiąca całymi garściami z kultowych krążków D’Angelo, Bilala, Raphaela Saadiqa czy Eryki Badu, ale przełamana artystycznym dysonansem spod znaku Georgii Anne Muldrow, która zresztą pojawia się gościnnie w jednym z utworów. W rozpoczynającym krążek „I Want More” powtarzana ekstatycznie tytułowa fraza to z jednej strony nieodłączna część transu towarzyszącemu wywoływaniu soulowych zjaw, z drugiej strony zaklęcie magiczne, na dnie którego spoczywa szczere życzenie kontynuowania po wsze czasy neo-soulowego dziedzictwa Soulquarians — w dużej mierze spełnione zresztą na Everlasting. — Kurtek
23.
Rose in the Dark
Cleo Sol
Forever Living Originals
Zacznijmy od tego, że artystyczne nazwisko Cleo — Sol — oznacza słońce. Słuchając jej debiutanckiego albumu odnosi się wrażenie, że wybór ten absolutnie nie był przypadkowy, bowiem jej aksamitny głos rozjaśnia całą płytę. Płytę, której wyjęte prosto z duszy teksty bazują na odnalezieniu wewnętrznego spokoju, jasności; zachowaniu balansu, rozprawieniu się z przeszłością („Rose in the Dark”), ufaniu sobie i wyciszeniu swojego ego („Why Don’t You”), ale też na miłości i przyjaźni. Wydana w marcu płyta była wspaniałym sprzymierzeńcem pierwszych chwil lockdownu, choć słuchana w grudniu jest nadal tak samo kojąca; to taka nieco szybka, mała zajawka z terapii, której każdy z nas potrzebuje, choć nie wszyscy chcą się przyznać. Całe to piękno dostaliśmy na neo-soulowych produkcjach jej ulubionego producenta, Inflo (z którym tworzy obowiązkowy do sprawdzenia projekt Sault), w których usłyszymy też muzyczne inspiracje Nikolic, jak jazz, Motown czy reagge. Skoro dostaliśmy taki debiut, to wyobraźcie sobie następcę! — Dżesi
22.
Jazz Is Dead 002
Roy Ayers, Adrian Younge & Ali Shaheed Muhammad
Jazz Is Dead
Ileż to razy proklamowano już w historii muzyki śmierć jazzu! Ale chyba nikt nie zrobił tego z tak rozkoszną przewrotnością jak Adrian Younge i Ali Shaheed Muhammad, którzy z początkiem roku pod szyldem Jazz Is Dead powołali do życia oficynę i serię wydawniczą zarazem. Do współpracy zaprosili dawnych mistrzów — legendarnego wibrafonistę Roya Ayersa, natchnionego organistę Douga Carna, tuza samba-soulu Marcosa Valle, jazz-funkową grupę Azymuth, a także funkującego saksofonistę Garego Bartza, bliskiego współpracownika Gila Scotta-Herona — Briana Jacksona oraz klasyka bossa novy João Donato. Wydana w marcu pierwsza część serii to niezwykły showcase ośmiu odsłon cyklu (z ostatnią zrealizowaną jako The Midnight Hour — wspólny projekt Younge’a i Muhammada), a kolejne cztery albumy zdążyły zmaterializować się na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy. Hajlajtem całego projektu jest zwłaszcza Jazz Is Dead 002 nagrane odpowiednio z wspomnianym Royem Ayersem — muzycy w doskonałej synergii uchwycili tu ducha autentycznej soulowo-jazzowej fuzji bez stylistycznych uproszczeń, a osiem premierowych kompozycji stworzonych przeza artysów wspólnie na potrzeby krążka tchnęło nowe życie zarówno w przebogaty dorobek muzyczny Ayersa, jak i soul/jazz 2020 roku. — Kurtek
21.
Dinner Party
Dinner Party
Sounds of Crenshaw / Empire
Nie było chyba jeszcze tak dojmującej i totalnej afirmacji dziedzictwa legendarnego kolektywu kreatywnego Soulquarians jak ta maciupka płytunia. Dinner Party tj. Terrace Martin, Robert Glasper, 9th Wonder i enigmatycznie wszechobecny-ale-niewpisany-w-oficjalny-skład-zespołu Kamasi Washington, czyli świta Thundercata, która zrobiła jazzowy album Kendricka Lamara, przetwarza nieśmiertelne brzmienie nieodżałowanego Roya Hargrove’a i jego The RH Factor (którzy z kolei dwadzieścia lat temu zrobili jazzowo-hiphopowy album D’Angelo) przez doświadczenia muzyczne własnego pokolenia. Panowie zaprosili na pokład Phoelixa (za dnia producenta, który wymyślił soulowy sound Noname, nocą niestrudzonego, choć niedocenionego uduchowionego pieśniarza), żeby odtworzyć tę samą świętą synergię, która sprawiła, że VooDoo jest jedyne i niedoścignione. I choć wygładzono krawędzie, stawiając raczej na sypialnianą kameralność, sztandarowe połączenie hiphopowego bitu z jazzową trąbką i klawiszowym riffem to główny filar obu wydawnictw. — Kurtek
20.
Kick I
Arca
XL
Najnowszy album wenezuelskiej producentki i wokalistki to jedno z tych dzieł, które trudno jest analizować, mając na uwadze wyłącznie warstwę muzyczną. Wpisuje się bowiem w kontekst totalnego, transgresywnego performance’u, który artystka podejmuje na przestrzeni własnej tożsamości. Będąc sama osobą określającą się jako niebinarna, transpłciowa kobieta, stara się w poetyce późnego postmodernizmu i jego futurystycznej chaotycznej pulpie odnaleźć drogę do zniesienia językiem transhumanizmu konceptu nie tylko płci, ale człowieczeństwa w ogóle. Cała warstwa muzyczna płyty podyktowana jest właśnie tym pozadźwiękowym konceptem. Najbardziej bezpośrednio doświadczamy tego w cynicznym, perkusjo-centrycznym, industrialnym manifeście „Nonbinary”, który płytę otwiera. W swojej pewności siebie i surowości brzmienia Arca zdaje się próbować werżnąć dźwięk niczym akrylowy tips pod skórę słuchacza, a wraz z nim dać do zrozumienia, że od teraz dotychczasowa percepcja genderowej normatywności kończy się i zaczynamy grę na zasadach, które ustalać będzie ona. Ciała kolejnych utworów nadpobudliwie pulsują i dobrze dogadują się zarówno z chrzęszczoco-szeleszczącym wachlarzem postindustrialnej ekspresji, jak i z ekstatycznym, rozmarzonym paradygmatem nadwrażliwego oniryzmu. — Wojtek
19.
What Kinda Music
Tom Misch & Yussef Dayes
Beyond the Groove / Blue Note / Caroline
Na przestrzenni ostatnich lat wielokrotnie skupialiśmy uwagę na poczynaniach środowiska nowej generacji muzyków z Londynu, którzy z powodzeniem swatali jazz z muzyką miejską. Oczekiwania wobec kolaboracji Toma Mischa (kojarzonego z nowobitową sceną rnb) oraz jazzowego perkusisty Yusefa Dayesa, mieliśmy zatem całkiem spore. Tytułowy singiel zwiastował nieoczywiste rozwiązania, których ostatecznie nie zabrakło na całym albumie – obfitym w syntetyczno-soulowe, hiphopowe i jazzowe dźwięki. Najmocniejszymi punktami programu są single (metaforyczny „Tidal Wave” oraz uatrakcyjniony przez Freddiego Gibbsa „Nightrider”) oraz fragmenty, w których dominuje Yussef („Kyiv” czy „Storm Before The Calm”). Album prawdopodobnie nie zapisze się na stałe do kanonu innowacyjnego jazzu, jednak z całą pewnością przyczyni się do poszerzenia świadomości muzycznej sporej części słuchaczy. — K.Zięba
18.
Innocent Country 2
Quelle Chris & Chris Keys
Mello Music
Innocent Country 2 jest wspaniałe. Słodko-gorzka, pełna empatii i ciepła płyta, która jednak nie próbuje widza zawinąć w folie bąbelkową i śmiało uderza w poważniejsze tony. Teksty pełne są afrocentyrcznego humanizmu, zrozumienia i przedziwnego ukojenia dla zszarganych ostatnimi wydarzeniami dusz. Chris Keys nigdzie nie spieszy się, dając nam się poszwędać po soulowych melizmatach, pasażach rhodesów i cierpliwie prowadzonych, soulowych zwolnieniach, dając przy tym nam przestrzeń do przemyślenia krążka, ochłonięcia, pouciekania w swoje własne przemyślenia. Drga przy tym strunami wrażliwości, których nie czułem przy muzyce od dawna, powodując niewytłumaczalne wzruszenie. Nawet Quelle Chris odpuszcza ironizującą pozę zgryźliwego, cynicznego zgrywusa na rzecz kojącej, jazzrapowej elegancji. To taki okład na duszę, który, choć tak naprawdę uderza w samo centrum problemów, przy okazji pozwala na uwierzenie, ten jeden, jedyny raz w tym roku, że może jeszcze będzie pięknie. — Wojtek
17.
2017-2019
Against All Logic
Other People
2017-2019 jest chaotyczne, miejscami brutalne w brzmieniu i fragmentaryczne. Against All Logic, czyli kolejne wcielenie producenta Nicolasa Jaara, tylko udowadnia, że zdecydowanie nie lubi on nudy. Pracował z FKą twigs przy ubiegłorocznym albumie Magdalene, działa w zespole Darkside i tworzy soundtracki filmowe. Against All Logic to projekt, któremu brzmieniem najbliżej do materiałów wydanych jako Jaar. Z jednej strony dostajemy sporą dawkę inspiracji minimal techno, ale wolniejsze tempo utworów wykraczają poza standardy elektroniki. Z drugiej strony można wyłapać elementy muzyki soulowej czy bluesowej, zazwyczaj poprzez brutalnie pocięte sample. 2017-2019 to esencja blue-wave’u, czyli stylu, którym swoją muzykę określa sam Nicolas Jaar. Zdecydowanie wyróżniają się dwa numery — „Fantasy” ze świetnym samplem z utworu „Baby Boy” Beyonce oraz nostalgiczne „Penny”. — Polazofia
16.
A Written Testimony
Jay Electronica
Roc Nation
Tak jak Izraelici musieli czekać na ważną wiadomość od Mojżesza, tak my musieliśmy czekać na debiutancki album Jaya Elektroniki. Prace nad A Written Testimony zajęły mu dokładnie 40 dni i 40 nocy, a projekt ukazał się 13 lat po obiecującym mixtapie Act I: Eternal Sunshine (The Pledge), który miał zapoczątkować trylogię. A Written Testiomony jest mistyczny. Nie tylko dlatego, że jest świadectwem wiary Jaya E, który należy do Narodu Islamu, ale także ze względu na przepełnioną soulem, nowoczesną, nieco psychodeliczną i dekadencką atmosferę. Gdy słucha się A Written Testimony, trudno nie odnieść wrażenia, że ma się do czynienia z materiałem wyjątkowym oraz dopracowanym na poziomie wykonawczym, lirycznym i producenckim. — Klementyna
15.
After Hours
The Weeknd
The Weeknd XO / Republic / UMG
W 1985 roku na wielkim ekranie pojawiło się Po godzinach Martina Scorsese. 35 lat później The Weeknd wydał album o identycznym tytule i równie onirycznej atmosferze, na którym skutecznie przywołał synthpopowego ducha tamtych czasów. Jego After Hours płynnie balansuje między narkotyczną wizją a szkolną potańcówką rodem z amerykańskich filmów, w czym duża zasługa producentów – wśród nich piekielnie zdolny Metro Boomin (patrz 10. miejsce w naszym rankingu). Na płycie nie usłyszymy za to żadnego gościnnego wokalu, co pozwala traktować ją jako spowiedź artysty. Abel na wzór bohaterów romantycznych anielskim głosem wyznaje swoje grzechy i zmaga się z samotnością po utracie ukochanej kobiety. Przy okazji obnaża też mroczne oblicze Los Angeles. Niczym reżyser dba o każdy szczegół swojego dzieła – od dźwięków policyjnych syren po migoczące światła. Dodajmy do tego konsekwentny wizerunek sceniczny i spektakularne występy na żywo, a pominięcie go w tegorocznych nominacjach do Grammy staje się co najmniej zastanawiające. Ale kto by się przejmował nagrodami, skoro nawet mistrz Scorsese ma na swoim koncie zaledwie jednego Oscara. — Katia
14.
Spirit World Field Guide
Aesop Rock
Rhymesayers Entertainment
Podróże kształcą i inspirują do tworzenia dużych rzeczy, to wiadomo nie od dziś. Przekonał się o tym doskonale Aseop Rock, który po raz pierwszy wyruszył w parę miejsc na świecie, nie grając tam koncertów, tylko czerpiąc jak najwięcej z odwiedzonych lokacji. Kambodża, Tajlandia, a przede wszystkim Peru natchnęły go do stworzenia albumu, będącego właściwie audio przewodnikiem po alternatywnym świecie duchów. Znajdziecie w nim wszystkie porady, triki i anegdoty potrzebne do przetrwania w tym ani dobrym, ani złym miejscu, a wszystko to w rytm znakomitych, doskonale zaaranżowanych produkcji samego artysty, wspomaganego gdzieniegdzie przez zaproszonych muzyków. Jako raper Aesop jak zwykle sprawdza się wyśmienicie, a każdy, kto miał z nim, choć trochę do czynienia, wie jakim warsztatem technicznym dysponuje. Problemem dla niektórych mogą być jak zwykle nieoczywiste teksty, a odnalezienie wszystkich ukrytych tu metafor i znaczeń zajmie z pewnością sporo czasu, ale warto zanurzyć się w ten przedziwny świat, który pomimo tego, że w głównej mierze traktuje o śmierci i tym, co może czekać nas po niej, jest na swój mroczny i pokręcony sposób celebracją życia. — Efdote
13.
Visions of Bodies Being Burned
Clipping
Sub Pop
Visions of Bodies Being Burned Clipping to podobnie jak na poprzednich krążkach grupy nadal mroczny, odnoszący się do horrorcore’u album, ale mniej chaotyczny, może nawet mniej spektakularny, za to coraz mocniej skręcający w stronę muzyki improwizowanej. Choć Clipping tym razem nie dostarczają wyłącznie soundtracku idealnego na Halloween — ich najnowszy album potrafi naprawdę przerazić. Klimat zawarty na Visions of Bodies Being Burned jest gęsty, klaustrofobiczny, złowrogi. Tyle, że demony nie pojawiają się tuż przed nami, a ciągle obserwują nas z ukrycia. Atmosferę budują tu drobne elementy — zgrzyty, trzaski, szumy — przepuszczone przez noise’owe walce i umiejętnie dokręcane tempo. Storytelling nie jest już tak abstrakcyjny, jak czasem bywało, za to mocno nawiązuje do rzeczywistości, co wypada zdecydowanie na plus, bowiem udowadnia, że panowie nie tylko z popkultury potrafią czerpać pełnymi garściami. Clipping znów zaskoczyło, rozszerzając przez lata wypracowywaną konwencję. To już nie tylko trio kojarzące się z kinem grozy, a szalenie kreatywni awangardowi twórcy, którzy wnoszą sporo świeżości do samego hip-hopu. — Emilia
12.
Lianne La Havas
Lianne La Havas
Warner
Pięć lat trzeba było czekać na trzeci krążek Lianne La Havas, która w tym czasie przeżywała swoje życie i goiła rany. Po rozstaniu pozbierała to, co zostało, i zamieniła w wyjątkowy koncept album, który nie tylko zachwyca doborem melodii i gatunkową otwartością, ale przede wszystkim tekstami — esencją tego wydawnictwa składającą się na ważną, uniwersalną lekcję. Nie dziwi więc, że tytuł płyty to po prostu Lianne La Havas. To nie pierwszy raz, kiedy Lianne zagłębia się w uczuciowe zawiłości relacji międzyludzkich, ale tym razem w jej głosie poza delikatnością i wrażliwością, do której już nas zdążyła przyzwyczaić, słuchać coś jeszcze — pewność, że tym razem bardzo dobrze wie, jak to może zaboleć i jak powinno wyglądać odzyskiwanie siebie. Lianne La Havas stworzyła wielowarstwowy, piękny i mądry album, dopracowany do nieprzytłaczającej perfekcji. Muzyczne zakamarki pełne poruszających detali, jak chociażby niedośpiewany, wręcz poddany wers w „Bittersweet”, nadają wydawnictwu szczególnego charakteru. — Brzózka
11.
2000And4Eva
Bree Runway
EMI / Universal
Wszystkie raperki młodego pokolenia chcą być jak Missy Elliott, ale nie wszystkie emanują tak diaboliczną charyzmą jak Bree Runway. W skromnych 20 minutach mikstejpu 2000and4eva skryła się prawdziwa bomba energetyczna i wielki kocioł swagu. Na mikstejpie kotłują się też różne barwne pomysły, bo Bree Runway realizuje dziedzictwo raperek przełomu stuleci tak znakomicie, jak tylko się da — czerpiąc garściami z hip-hopu, R&B i popu (różnych epok). Dodajmy do tego garść gościń, z szanowną Missy Elliott na czele, i mamy bardzo różnorodny, ale niezmiennie przebojowy zestaw bangerów aranżowanych na bogato, obok którego trudno przejść obojętnie. Crazy, wacky ideas na miarę tych czasów. — Maja
10.
Savage Mode II
21 Savage & Metro Boomin
Slaughter Boomin / Epic / Boominati Worldwide / Republic
Nie ma wątpliwości, że 21 Savage i Metro Boomin to obecnie jeden z najmocniejszych duetów raper-producent. Kontynuacja ich kultowego projektu Savage Mode z 2016 roku aspiruje do miana nowego południowego klasyka. Filmowa atmosfera, za którą odpowiedzialna jest narracja, ku zaskoczeniu poprowadzona przez Morgana Freemana, od razu sprawia wrażenie, że mamy do czynienia z czymś więcej, niż tylko kolejnym trapowym albumem. Wydawać by się mogło, zważając na ekscentryczną okładkę, że Savage Mode II przerysowuje wydawnictwa z początków gatunku. Oprawą graficzną zajęła się jednak legendarna firma Pen and Pixel, która jest odpowiedzialna za estetykę southern hip-hopowych albumów z lat 90. i wczesnych 00., a na płycie odnaleźć można zresztą sporo nawiązań do tamtych czasów. Choć największy shout out otrzymał reprezentujący Nowy Jork 50 Cent, 21 i Metro przywołują przede wszystkim ośrodki południowej sceny — jest Atlanta i OutKast, a także związany z nimi Big Rube, który napisał kwestie Freemana; jest Houston i podkłady jak u DJ-a Screw, i w końcu Memphis – gangsterski, mroczny vibe Three 6 Mafii przełamany grubo pokrojonymi, soulowymi samplami. — Klementyna
9.
Circles
Mac Miller
Warner
Według wstępnych założeń Circles miało stanowić uzupełnienie wydanego na kilka miesięcy przed śmiercią Mac Millera Swimming. Zamiast tego stało się zwieńczeniem i podsumowaniem trwającej blisko dekadę kariery rapera z Pittsburgha. Całość zebrał i ukończył Jon Brion, producent, który brał czynny udział w procesie rejestrowania nagrań na oba krążki. Efekt to prawdopodobnie najdojrzalszy materiał w dyskografii Maca. Od strony muzycznej dostajemy masę bogatych i różnorodnych aranżacji wychodzących daleko poza rapową stylistykę. Sam Mac całkowicie odkleja od siebie również łatkę rapera i przez cały album prowadzi nas, wyśpiewując kolejne numery charakterystycznym, leniwym głosem. Całość pozostaje jednak słodko-gorzka – te wszystkie przyjemne i miłe dla uszu melodie skrywają bardzo osobiste wyznania oraz teksty pełne samotności i bólu. Smutne pożegnanie w formie świetnego albumu. — Mateusz
8.
Forever, Ya Girl
Keiyaa
Chakeiya Richmond / Forever Recordings
KeiyaA dorastała w Chicago wśród dźwięków muzyki gospelowej, jazzu czy soulu. Przeprowadzka do Nowego Jorku zmieniła nieco jej muzyczne inspiracje, postawiła na eksperyment. Hip-hop płynnie łączy z R&B i soulem, a eksperymentalne podejście do brzmienia z filozoficzną naturą swoich tekstów. W twórczości skupia się na dogłębnej analizie własnych emocji, budowaniu społeczności i roli czarnych artystów w przemyśle muzycznym. Wśród idolek na równi wymienia Nicki Minaj, Ninę Simone czy poetkę Ntozake Shangę. Forever, Ya Girl to przejmująca opowieść o dojrzałości emocjonalnej, wybaczaniu oraz rozliczaniu się z demonami przeszłości. Chociaż KaiyaA udowadnia, że jest pełnoprawną artystką i nie potrzebuje porównań do starszych koleżanek, to chwilami przywodzi na myśl Solange i jej „When I Get Home”. Łączy je nie tylko warstwa tekstowa, ale i minimalizm warstwy muzycznej. — Polazofia
7.
W/88
Włodi & 1988
Włodi / Def Jam
W/88 to pierwszy projekt reprezentanta legendarnej Molesty wydany przez Def Jam. Transfer Włodiego do nowego polskiego oddziału wytwórni był, jak można było zresztą przypuszczać, bardzo dobrą decyzją dla obu stron. Ta płyta to najlepszy materiał, który jak dotąd ukazał się pod jej szyldem. To jednak nie tylko zasługa rapera, ale także połówki Synów, czyli 1988, który całościowo odpowiada za produkcję krążka. Klimat W/88 jest bowiem minimalistyczny i wyjątkowo kwaśny — najlepszy, w jakim w nowych starych czasach jak Asics OG ojciec założyciel może nawijać o sobie i paleniu. — Klementyna
6.
Alfredo
Freddie Gibbs & The Alchemist
ESGN / ALC / Empire
Jakoś tak się złożyło, że płyty nagrane w duecie z jednym producentem Freddiemu Gibbsowi wychodzą lepiej niż własne solówki. Za potwierdzenie tych słów niech posłuży fakt, że obydwa projekty z Madlibem są uznawane za współczesne klasyki i w sumie nie ma się czemu dziwić, bo to piekielnie dobre albumy. Alfredo, wspólny projekt z The Alchemistem, to kontynuacja tamtej tradycji. Freddie Gibbs znów przenosi nas w świat biznesu narkotykowego, tego co w nim najciekawsze, ale nie zapomina też o gorzkich stronach. Przedstawia blaski i cienie życia narkotykowego barona, człowieka, który ma pod sobą całą ekipę pracujących dla niego ludzi, szacunek, posłuch i bogactwo. Gibbs nie gloryfikuje jednak takiego życia. Przedstawia różne aspekty, robiąc to za każdym razem w bardzo obrazowy sposób. Warstwa muzyczna krążka to małe arcydzieło, które stanowi kontynuację tego, co znamy z projektów tworzonych wspólnie z Madlibem. The Alchemist potwierdza, że jest obecnie jednym z najlepszych producentów w grze. Tutaj kontynuuje styl, który rozpoczął się u niego mniej więcej w 2010 roku, przy okazji wypuszczenia wspólnej płyty z Oh No jako Gangrene. Wydaje się, że to właśnie w tym duecie produkcyjnie Al nieco się rozluźnił. Nagle wszystko zaczęło być prostsze, a co za tym idzie, lepsze. — Dill
5.
RTJ4
Run the Jewels
Jewel Runners / BMG
Chłopaki z Run the Jewels wrócili z nowym albumem po nieco dłuższej, bo aż czteroletniej przerwie. Momentu na wydanie płyty nie mogli sobie wybrać lepszego – przed jeszcze wtedy nadchodzącymi wyborami w Stanach, kiedy panowały mocno anty-trumpowe nastroje i po głośnym zabójstwie George’a Floyda przez jednego z policjantów. RTJ4 jest de facto odbiciem tego wszystkiego z czym zmaga się współczesna Ameryka – nierówności społecznych, rasizmu, po prostu ogólnego niezadowolenia i sprzeciwu związanego z sytuacją społeczno-polityczną. Killer Mike i EL-P są czymś w rodzaju głosu tego buntu. To słychać zarówno w tekstach, jak i w energetycznej muzyce, mocno nawiązującej także do dorobku Bomb Squadu. Krążek jest z pewnością kolejną doskonałą pozycją w dyskografii duetu, umacniającą go na scenie. Kiedy już wszyscy myśleli, że po trzech wydawnictwach formuła zaczynała się wyczerpywać, oni pokazali, że wciąż wiedzą jak to się robi. Świetnie zarapowana, równie świetnie wyprodukowana rzecz. Warta uwagi także ze względu na czas, w którym wyszła. — Dill
4.
Græ
Moses Sumney
Jagjaguwar
Jeszcze w lutym podział jednego albumu na dwie odseparowane wydawniczo części można było nazwać przekornym, na upartego nawet eksperymentalnym; dziś, niczym samospełniająca się przepowiednia, świetnie wpasowuje się w nastroje społeczne. Sam autor sugeruje zresztą, że złożoność materiału i waga przesłania o wielowymiarowej tożsamości wymaga równie kompleksowego, skupionego procesu odbiorczego. Aranżacje na Græ są wprawdzie dużo bardziej bezczelne od kameralnej ambient-artowej oprawy z debiutu Aromanticism, ale narracja oparta na antynomiach to przecież jeden z emblematów Sumneya, który upodobał sobie dialogowanie wśród takich par jak słaby-silny czy ascetyczny-wystawny. W tych zestawieniach tkwi zresztą jego wyjątkowość; wzmiankowana szarość (czy niejednolitość) nie powinna być jakimś szczególnym zaskoczeniem. Nie dziwią skojarzenia z Thomem Yorkiem czy Benjaminem Clementinem. Sumneya wyróżnia od obu nie tylko większe skupienie na wątkach tożsamościowych, ale też pewnego rodzaju enigmatyczność. Pięknie składa się to na kolejną antynomię, bo przy koloraturze narodzonej niewątpliwie w innym uniwersum (aż trudno uwierzyć, że wypracowanej samodzielnie!) i otoczce nierealistycznej persony wokalista tworzy intymne kompozycje, doskonale wiedząc, kiedy rozproszyć wokalno-instrumentalną łagodność lawiną dźwięków. Gdybyśmy rozdawali podziemne wersje nagród Grammy, Moses Sumney dostałby pewnie taką dla ambasadora performatywnego autentyzmu i kreatywności. — Maja
3.
What’s Your Pleasure?
Jessie Ware
PMR / Virgin EMI / Universal
Choć Jessie Ware zawsze była jakościowa — od jej błyskotliwego, odrobinę zbyt racjonalnie wyważonego debiutu Devotion sprzed ośmiu lat piosenkarka nigdy nie schodziła poniżej pewnego standardu — wkrótce zatonęła w szufladce post-Sade, coraz bardziej rozwadniając swoje brzmienie. Tymczasem migoczące na horyzoncie już w 2018 roku What’s Your Pleasure? zdawało się zwiastować ekscytującą i potrzebną woltę stylistyczną. Wraz z początkiem tego roku przebojowym „Spotlight” piosenkarka mocno weszła na terytorium smutnej, a przynajmniej refleksyjnej dyskoteki do tej pory okupowanego niepodzielnie przez Robyn, a kilka miesięcy później zrealizowała niezwerbalizowaną obietnicę Istotą Pleasure, pośrednio zresztą inspirującą te duchologiczne produkcyjne zabiegi, jest miejsce naturalnego styku house’u z soulem. Nie zimne future-garaże i UK bassy z początku kariery Ware, ale grzejące house’owe piecyki to okowa tych dwunastu (mniej lub bardziej, ale jednak) pulsujących bitów. Transfer od power ballady czy sophistipopowego midtempo przyszedł Ware tak naturalnie, ponieważ nigdy tak naprawdę nie porzuciła swojego emocjonalnego „ja”. What’s Your Pleasure? to kreacja na poziomie stylizacji, nie tożsamości czy emanacji. Ware wciąż brzmi eterycznie i aksamitnie, wciąż, kiedy trzeba wciela się w posągową diwę, a innym razem obnaża się emocjonalnie i uczuciowo. Rdzeń tej płyty jest niezmiennie jednako soulowy, a i wrażliwość Ware nie uległa na potrzeby krążka żadnej robotycznej kastracji, choć część muzycznych środków zastosowanych na krążku mogłaby takie przetworzenie, swoistą elektropopifikację muzyki Ware sugerować. Tymczasem przewodnikami okazują się tu boogie, smooth soul, freestyle, disco i synth funk. To kreatywnie zaadaptowany do współczesności pełen wachlarz odcieni spuścizny tanecznego R&B lat 80. — Kurtek
2.
Heaven to a Tortured Mind
Yves Tumor
Warp
Pełna radykalnych przemian droga artystycznych ewolucji tego muzycznego kameleona na Heaven to a Tortured Mind wydaje się osiągać formę totalną i ostateczną, łącząc w sobie najważniejsze wątki jego dotychczasowego manifestu. Mamy queerową kruchość spod znaku łez w brokacie, enigmatyczny oniryzm odwołujący do Munozowskich sennych utopii oraz afirmację niebinarności w klimacie rozbuchanego glamowego blichtru. No i mamy piosenki. Naprawdę dobre piosenki. Krążek jest jaskrawo ekstatyczny, barokowo przesadzony (choć bardziej na modłę cynizującej diwy niż patetycznego napuszenia) i buchający słodyczą glamowego blichtru. Najcudowniejsze jest jednak to, że ta, niemal pastiszowa przesada afektywnie działa bezbłędnie. Odsłania nas samych i podatność na sztuczki rock’n’rollowego cwaniactwa, na które, wpatrzeni z dziecinną naiwnością, chcemy dawać się nabierać. I nie ma w tym absolutnie nic złego, toż to właśnie magia muzyki. I tak Yves Tumor wraca ostatecznie do punktu wielopoziomowego niedookreślenia, w zawieszeniu między nostalgią słodkiego kiczu minionej ery rockowej świetności a futuryzmem i wyśnioną utopią bezgenderowej miłości. Z tego zawieszenia w dychotomiach potrafią zrodzić się przepiękne manifesty, a dodatkowe uzbrojenie po zęby w zabójcze przeboje stwarza pole do zmasowanego queerowania mainstreamowego horyzontu. — Wojtek
1.
Untitled (Black Is) / Untitled (Rise)
Sault
Forever Living Originals
Wydarzenia roku 2020 rozpoczynające się morderstwem George’a Floyda odbiły się na kartach czarnej muzyki jako moment radykalnego powrotu do formuł zaangażowanych protest songów, tradycji oporu i afirmowania czarnego dziedzictwa. Jeżeli za kilkanaście lat mielibyśmy komuś pokazać manifest dokumentujący zeitgeist tej ery, byłoby to dwupłytowe arcydzieło Sault. Untitled (Black Is) i Untitled (Rise) w dobie obalania pomników jawią się jako nowy monument, wynoszący na piedestał dekady doświadczenia osób czarnoskórych. (Black Is) wywleka na wierzch w emocjonalnym ekshibicjonizmie cały bagaż społecznego ucisku i piętna, z jakim od wieków mierzy się afroamerykańska społeczność. Z mantryczną pasją powtarza podszyte duchem spirytualizmu afirmatywne frazy ku pokrzepieniu serc, przypominając waleczność i determinację osób walczących z rasizmem i ubiera to w formuły psychodelicznego, surowego, gęstego neosoulu poprzetykanego odpryskami przesterów i organicznej, pulsującej jazzowej poezji. Tam natomiast, gdzie na Black Is pojawiają się emocjonalne trzewia, tam Rise uderza bezpośrednimi, pragmatycznymi strzałami tanecznych, żywiołowych protest songów. Rise śmiało wrzuca nas w ducha obalających Babilon, ulicznych potańcówek i w tej afirmacji frywolności, spontaniczności i wspólnotowej energii doszukuje się klucza wyzwolenia i ścieżki buntu. Jest jak gest przypomnienia, że walka trwa od zawsze, a duch protestu krąży w żyłach afroamerykańskiej społeczności i nigdy nie wygaśnie. W muzycznej tkance obok neo-soulu tętni żywo afrobeatowa motoryka, która staje się paliwem bezpardonowej emancypacji, chociaż nie oznacza to zupełnego porzucenia refleksyjnego, nieco melancholijnego charakteru. Gatunkowy eklektyzm obu krążków zbiera w sobie wiele tradycji manifestacyjnego grania, składając jednocześnie hołd tradycjom czarnej kultury, jak i aktualizując je do współczesnej, chaotycznej, brutalnej rzeczywistości. Obie płyty, choć chwilami bardzo różne, składają hołd ludziom walczącym o wolność, którzy pozostają bezimienni, anonimowi, nienazwani — zupełnie jak te albumy. — Wojtek
Komentarze